Sacratissimus igitur Paternus Pictavus, civis Aquitanicae regionis, juxta seculi ordinem generosis parentibus et exterius in administratione publica olim occupatis procreatus, sanctis moribus institutus est. Hic a Julita matre, fere sexaginta annorum vidua, enutritus ; coelesti inspiratione a primis infantiae annis maturae vitae fraena suscepit, et in monasterio Enesionis jugum Dominicae culturae monachicum gestaturus [habitum] expetivit. Cui mox ab Abbate suo ad dispensationem cellarii deputatus, in ipso primo gradu dedit indicium, se ad multa gubernanda, distribuente Domino, Pontificem mox futurum. Cujus mater jam converso infantulo cum tunicam vellet facere, orditam telam casu super tectum posuit. Quae subrepta ab ave, quae dicitur milvus, et in nidum suum portata, post expleta unius anni spatia reperta est incorrupta : ita ut stamen ejus nec hiemalis imber nec fervor aestivus filo putrescente solverit ; sed integra perstiterat, ac si tunc fuso torquente de manu lanificae pendula processisset.

Dum hinc se ad majorem virtutem ab adolescentibus adhuc annis extenderet, ac terminum periculosae aetatis transiliret, consilio inito cum Scubilione ejusdem cellulae monacho, propter amorem Christi, relectis parentibus, in Constantino pago se libenter eligerunt fieri peregrinos pari contubernio, solum deportantes Psalterium. Tunc S. Scubilio, licet esset senior, videns S. Paternum suis meritis multum honorandum, ad fratrem sibi coaequandum, suum dimisit pallium. Cui dum in quandam insulam, propter solitudinis amorem, ut ibi procul mundo, Deo proximi vacarent, ire constituissent ; ab ea mente revocati sunt a quodam viro sancto, nobili et timorato, qui rogavit eos ut Sesciacum se conferrent, ut loci populum a superstitione et idolatria sua converterent, et eum Jesu Christi fidem docerent. Tunc igitur versus speluncam euntes, invenerunt caecam plebem multam, sua ibi orgia et deorum festa celebrantem : quam hortati sunt zelanter idola relinquere, et Deum verum uti salvi fierent adorare, et baptismum suscipere, propter eum qui fecit eos. Sed maledictus ille populus, malitiose occludens aures tam sanctis ac salutaribus monitis, eorum sermonem speverunt, et cum magna contumacia daemoniorum suorum horrenda sacrificia perfecerunt. Nihilominus sanctus Paternus et sanctus Scubilio munientes se sogno Crucis, armati constantia et scuto fidei, scipionibus suis everterunt ollas et cacabos, in quibus miseri illi idolorum cultores coquebant carnes, quas simulacris dedicaverant. Non timebant enim viri Dei vitae suae, sed zelo erga Christianam fidem et Dei gloriam animati, cupiebant sanguinem suum pro Jesu Christo fundere. Tamen, quamvis barbara multitudo esset copiosa, et illos posset occidere facile, nihilominus immisit Deus in eam talem horrorem, ut ad suam cavernam uterque redierit salvus et incolumis.

Verum attamen est, quod impudica et sine fronte mulier, ut eos pudore afficeret elatis a tergo vestimentis posteriora illis sua monstravit. Quod impune non tulit Deus : quia nates ejus statim ulceribus innumeris putruerunt, quae sanari non potuerunt, nisi petita a servis Dei venia.

S. Paternus imprimis erat misericors et eleemosynarius juxta posse suum. Nam cum in cellula sua alinquando non haberet nisi medium panem pro se et socio, illum dedit pauperi : unde Scubilio irascens tantisper indoluit, quia incipiebat esurire, et nesciebat unde haberet : nec famen pati permisit : sed esurienti victum impertiit. Nam sine mora Witherius, primus eorum discipulus, inter jejunia fera, intulit xenia copiosa, et multiplicavit cibaria refectiona dilata ; ac sic intra horae momentum, id quo indigebant, cum magno gaudio receperunt. Itaque refectione peracta aqualis liquor deerat plurimum illum sitientibus : quia tanto magis caro desiderat pocula, quanto plus saturitas exardescit post escam. Mox in oratione profusi Christum precantur, ut suis famulis aquam tribuat in deserto, qui dedit in Horeb Israeliticis populis aquam in abundantia de durissima petra. Hinc a divinitatis auribus e vicino exauditis precibus, ut B. Paternus tetigit de baculo humum, fons erupit ab abysso, et ita repente exilivit, ac si Moyses alter virga perforante aquam extraxisset e lapide.

Cujus rei crescente fama, vir venerabilis Abbas eorum Generosus, post triennium ad requirendos monachos, tam bene ad Christum fugitivos, perrexit. Quibus inventis agnoscit S. Paternum in valde arduam vitam conscendisse, ita quod praeter panem et aquam, vel olera sale condita, nulla sumebat edulia. Aspectum vero non solum a feminarum, sed etiam ab amicorum removebat praesentia, ut ab omnibus remotus melius expectaret adventus Angelicos, et cresceret in divinitate, quod deesset in homine. Lectulo numquam utens, lectuaria nesciens, in pluma numquam se reclinans, veste una et eadem die et nocte contentus, pro molli lana hirsuto cilicio se induebat : ut inter horas soporis et quietis non esset requies corporis, et mutato ordine adhunc post peractum diem nox succederet in labore. Quod Abbas suus conspiciens esse ultra propositum regulae, velut impatientem fraeni equum ab moderata revocavit jejunia, imperans ne reclusus esset tam ardue, ut virorum conspectu vel colloquio se fraudaret. Insuper ut cellulas, quas ipse construxerat, vicariis vicibus visitaret. De quo, quia de bonis parentibus esset, tam a Pontifice Leontiano quam civibus testificatum est. Quem in loco commendans, B. Scubilionem revocans ad monasterium secum, parvo intervallo ad fratrem redire permisit.

Dehinc vir Dei Paternus a S. Leontiano Diaconus ac Presbyter factus, quantum dignitate creverat tantum virtutibus se honorabat. Gemellis cultoribus tantum in Sesciaco adolescebat gratiae fructus de verbi semine genitus, ut fanum profani cultus ereptum hominibus, deputaretur pectoribus, et insensatus locus fieret animalium cultura. Spelunca vero, quae tales accolas excepit, tam nobilis floris odore fragrare coepit, ut velut de patris fundamine matrisque alveolo, cum totius Religiositatis nectare nata atque nutrita, monachorum plurima funderentur examina. Denique per civitates Constantiam, Baiocas, Cenomanum, Abrincas, Rhedones, per eum multa Domino fundata sunt monasteria, cujus dominicis indiciis claruit fides per opera, et vita sancta per signa.

Itaque in Sesciaco quadam vice Arastes quidam offert ei ancillam suam, in officio linguae mutam. Tunc sanctus vir, puellae labiorum loca manu contrectans, vidit quod nullatenus aperire poterat dentium stricturam. Qui mox benedicens oleum, ubi signavit maxillarum compagines, continuo redierunt, quasi fuissent catenarum fragmenta collisa. Ergo in ore ejus praefatum liquorem ponens, interrogat quid haberet, quod taceret ? Ad quae, quae muta tacuit, per verba respondit.

Item cum de Sesciaco abscessit Abrincas, petiit a Fratre Scubilione, ut duos pullos columbarum, quos ipse nutriverat, secum auferre permitteret. Quod ille negavit, dicens : Pro tua praesentia vel columbarum tuarum reliquias teneam. Cui Paternus ait : Quem plus amant apud ipsum permaneant. Qui cum ad monasterium fere decem et octo milliariorum spatio pervenisset ; altera die ibidem duae illae columbae velociter illi occurrerrunt, ut itineris ejus, ubi signa non videbant, sequerentur vestigia. Sic B. Paternum, desiderium ejus adimplentes aves secutae sunt : si quidem satis dignum erat, quod spiritualem virum columbae sequerentur.

Apud Abrincas cujusdam Ursi possessoris ancillae, morbo contrahente, manus se collegerant, nec poterant devolvi : nam fila digitorum erant glomerata. Mox tamen ut orationem B. Paternus explicuit, contractarum manuum se tela distendit : et reddita sanitate coeperunt digiti licia nervorum temperare.

Hinc fama percurrente, prece multa Childeberti Regis conpulsus est glorioso Regi Childeberto Parisiis in carro cooperto reclusus occurrere. Mantela vico, quidam Puer Milevo nomine, a serpente percussus est quo jam exanimante sanctus vir accessit, ne puer morte interveniente decederet. Itaque facto Crucis signo, et olei liquore perfuso, penetratum venenum tali curavit antidoto. Quo etiam in loco, ad rerum testimonium, in ejus nomine et Christi basilicam condiderunt. Cujus Spiritualem adventum Parisius immundi spiritus agnoscentes, de obsessis corporibus in fugam conversi sunt. Pariter autem qui frigoribus torquebantur incolumes effici meruerunt. Nec morbus ullus illic praevaluit, ubi talis medicus unguenta produxit.

Dehinc cum Sacerdos pro pauperum remediis aliquid Regi suggessisset, tunc Childebertus Crescentiano imperat, ad quem cura publica pertinebat, ut quod ei B. Paternus injungeret, expediret. Quod ille promittens implere, mentius est : profectusque ad partes Burgundiae, praedicto sanctissimo nesciente, apr biduum Crescentianus erravit excaecatus. Crescentianus culpam reminiscens, unde illum tam repente tenebrosus error invaserit, regressus velociter impetrata venia, ut culpa corde exiit, oculos lux intravit, et doctior post caecitatem jussa servi Dei complevit, ut ex hoc crederetur, luminaria mentis magis quam corporis recepisse.

Qui cum septuagenarius Abbatis officio cum virtutibus fungeretur, et in cellela sua, quam primum Sesciati aedificaverat, quiesceret, quadam nocte, visus est ei ipse locus claritate magna perfusus, et ad eum venientes in visione qui ad Deum migraverant Melanius Leontianus et Vigor Episcopi, eum per revelationem ordinaverunt Antistitem. Tunc ipse stupefactus, quamvis ea apud se retinens tunc non propalaverit, post tamen declaravit. Nam nec longo intervallo, ad supplicationem tam plebis quam Principis, Abrincis Pastore decedente successit, recusare non poterat quod jam secreta Dei dispensatione portentatum fuerat. Igitur effectus Pontifex ita se in aedificatione novarum ecclesiarum succinxit, culturae utilitate apposuit, pauperum administratione profudit, ut esset in singulis mirabilis et in omnibus singularis. Illud memoriae non infraudabitur. Cum quadam vice in Tendenaco villa, severo comite advenisset, quaedam femina, civis Rhedonica, ei in oratione oblata est muta. Tunc a sancto viro oratione completa, statim mulier longa rupit silentia, nec inimico mutitatis servivit diutius.

Cum tertium decimum annum vir Dei ageret in Pontificatu, statim altera die Paschae, cum Fratres in Sesciaco visitare cuperet, in infirmitatem irruit, pariter autem Scubilio, in Mandanensi Monasterio, in infirmitatem incidit. Dirigunt ergo ad se invicem, ut priusquam de seculo discederent se viderent. Tunc missi sese obviantes in itinere, B. Scubilionem monent, ut Fratri suo occurreret, sed brachio maris opposito non valuit nocturno tempore transfretare Attamen cum Sancti fere tria millia spatia interessent, eadem nocte B. Paternus una cum Fratre suo praedicto, glorioso et nobili in triumpho, felici viatico, cum choro Angelico in coelesti senatu, de terrenis pias animas emiserunt ad Christum seque mutuo in gloria repererunt. Quemadmodum autem Lauto Episcopus, quiibidem ante dies octo ad visitandum eum, nesciens ejus morbum, advenerat ; ad basilicam in Sesciaco B. Paterno impendit et deduxit exequias : sic Lascivius Episcopus S. Scubilionem ad eamdem basilicam deducens, funeri alterius accessit ; et continentes chori in unum nescientes convenerunt : et sanctissimi viri orationis locum, quem aedificaverunt, pariter eadem die occupaverunt, felici sub transitu : ut nec mortis casus divideret, quos semper una vita conjunxit : ac simul uno momento cum altero alter sepultus est, cum et in peregrinatione alter alterum secutus est. Sic Redemptori nostro, amatori unico electi de seculo meritis felicibus occurrerunt, miracula facientes post obitum, qui beatis operibus vivunt integri post sepulchrum.